‘Hoeveel exact is koffiedik kijken, maar het mag met recht een gamechanger genoemd worden.’ Dat zegt Ton van Cuijk, innovatiemanager bij netbeheerder Enexis.

De Autoriteit Consument & Markt (ACM) publiceert in de eerste helft van dit kalenderjaar de nieuwe Netcode elektriciteit. Daarin staat hoe, wanneer en onder welke voorwaarden netbeheerders congestiemanagement moeten toepassen. ‘Wij willen heel graag starten met congestiemanagement, mits het natuurlijk beheersbaar blijft en veilig gebeurt’, aldus Van Cuijk. ‘Ook wij willen zo snel en zo veel mogelijk duurzame energieproductie in onze netinfrastructuur inpassen.’

Overbelasting voorkomen

Het volle stroomnet is in de energiesector nog altijd het gesprek van de dag. Congestie (een vol stroomnet) komt inmiddels vrijwel overal in Nederland voor. In gebieden waar het stroomnet de vraag niet aankan, kan er sprake zijn van: “congestie voor afname” – waarbij te veel bedrijven tegelijkertijd stroom willen verbruiken; maar ook van “congestie voor teruglevering” – waarbij er te veel productie op hetzelfde moment op het stroomnet komt. Dat laatste gebeurt bijvoorbeeld op een zonnige dag met wind, waarbij zonnepanelen en windmolens op volle toeren energie produceren.

Bij structurele congestie kijken netbeheerders naar de mogelijkheden van congestiemanagement. Het idee is dat, zodra er overbelasting dreigt te ontstaan, aangeslotenen op het stroomnet hun afname of productie van elektriciteit tegen een financiële vergoeding kunnen aanpassen. Het doel daarvan is om overbelasting van het stroomnet te voorkomen.

Kosten versus baten

De ACM heeft in 2021 de nieuwe spelregels voor congestiemanagement gepubliceerd: het codebesluit congestiemanagement. Momenteel vinden gesprekken plaats om deze definitief te maken. De netbeheerders willen het codebesluit op twee punten aangepast zien: 1) er moet niet op maximaal 200 van de feitelijke transportcapaciteit aangesloten worden, maar significant lager; en 2) de maximale vergoeding voor congestiemanagement van 2,50 euro per megawattuur moet naar beneden bijgesteld worden.

‘Het is ons inziens belangrijk dat de kosten van congestiemanagement in verhouding staan tot de baten’, stelt Van Cuijk. ‘Dat is niet alleen in ons belang, maar ook in dat van de maatschappij. De netbeheerders moeten immers de kosten dragen en laten deze terugkomen in de nettarieven van alle aangeslotenen.’

Biedladder en langetermijncontracten

Tot op heden staan de uitkomsten van de vele tientallen onderzoeken die netbeheerders bij voorbaat al vast. Omdat eigenaren van windmolens en zonnepanelen conform de huidige regels niet mee hoeven te doen aan congestiemanagement, blijkt het in praktijk vrijwel nergens toegepast te worden. Het nieuwe codebesluit gaat daar verandering in brengen.

Van Cuijk legt uit dat netbeheerders twee manieren hebben om flexvermogen in te kopen. Daarmee kunnen zij congestiemanagement toepassen: via een biedladder en via langetermijncontracten.

Bij de eerste is er sprake van dagelijkse biedingen. ‘Zodra wij als netbeheerder signaleren dat er overbelasting komt, vragen we de markt biedingen te doen om het energieverbruik aan te passen. De klant die tegen de laagste prijs zijn energieverbruik (of -productie) wil aanpassen, wordt gevraagd dit te doen.

De tweede manier is het afsluiten van een langetermijncontract. Hiermee verzekeren we ons als netbeheerder ervan dat er altijd flexibiliteit is, én weten we vooraf tegen welke prijs. Als Enexis kiezen we vooralsnog voor de tweede optie. Dit biedt enkele grote voordelen: als netbeheerder weten we zeker dat we het stroomnet veilig kunnen beheren en de flexaanbieders krijgen meer zekerheid over het rendement van hun investering. Als in de praktijk blijkt dat we met een biedladder efficiëntere keuzen kunnen maken, zullen we dat uiteraard niet nalaten.’

Bron: Solar Magazine

Lees hier ook het volledige artikel in de maart 2022-editie van Solar Magazine.